lundi 9 août 2021

Chapman『古アイスランド語読解演習』第 6 課

Kenneth G. Chapman, Graded Readings and Exercises in Old Icelandic, 1964 の Lesson 6 の翻訳。おおむね Byock and Gordon の Lesson 8 に対応する。



第 6 課
グンラウグのサガ (第 9 章) より

Þenna tíma réð fyrir Svíþjóð Óláfr konungr sœnski, sonr Eiríks konungs sigrsæla ok Sigríðar innar stórráðu; hann var ríkr konungr ok ágætr, metnaðarmaðr mikill. Gunnlaugr kom til Uppsala nær þingi þeira Svía um várit, ok er hann náði konungs fundi, kvaddi hann konunginn. Hann tók honum vel ok spyrr, hverr hann væri. Hann kvazk vera íslenzkr maðr. Þar var þá með Óláfi konungi Hrafn Ǫnundarson. Konungr mælti: “Hrafn,” segir hann, “hvat manna er hann á Íslandi?” Maðr stóð upp af inum óœðra bekk, mikill ok vaskligr, gekk fyrir konung ok mælti: “Herra,” segir hann, “hann er innar beztu ættar ok sjálfr inn vaskasti maðr.” “Fari hann þá ok siti hjá þér,” sagði konungr.

この時代、スヴィーショーズを治めていたのはスウェーデン王オーラーヴで、勝利王エイリークと野望のシグリーズの息子だった;彼は有力で優れた王で、大きな野心ある男だった。グンラウグは春のスウェーデン人たちの集会のころウップサラへ来て、王の会衆にたどりついたとき、彼は王に挨拶した。彼〔=王〕は彼〔=グンラウグ〕を快く受けいれ、彼が誰であるか尋ねる。彼〔=グンラウグ〕は〔自分が〕アイスランドの人であると言った。そこにはそのときオーラーヴ王とともにフラヴン・オヌンダルソンがいた。王は語った:「フラヴンよ」と彼は言う、「彼はアイスランドの男たちのうちでどんな者か」。男が下の席から立ち上がった、〔その男は〕大柄で雄々しく、王の前に来て語った:「主人よ」と彼は言う、「彼は最良の一族の出で、彼自身ももっとも勇敢なる男です」。「では彼を行かせておまえとともに座らせよう」と王は言った。

6.1—冠詞の女性単数主格・属格形


冠詞の女性単数属格形は innar である。女性単数主格形 (読解には現れていない) は in で、グンラウグのサガのヒロインの名 Helga in fagra に見られる。

6.2—変化表の復習:冠詞の単数主格・属格形 (全性) (cf. 2.1, 3.3 節)


   男性 女性  中性
主格 inn  in   it
属格 ins  innar ins

6.3—弱変化形容詞の女性単数主格・属格


弱変化形容詞の女性単数主格・属格の語尾はそれぞれ -a と -u である:Helga in fagra; Sigríðar innar stórráðu。

6.4—変化表の復習:弱変化形容詞の単数主格・属格形 (全性) (cf. 3.5 節)


   男性 女性 中性
主格 -i   -a   -a
属格 -a  -u   -a

6.5—強変化男性名詞の単数与格・対格


konungi, bekk (与格) と konung (対格) という形は、強変化名詞の単数与格および対格の語尾を例示している。対格形には語尾がなく、与格形は語尾なしもしくは語尾 -i である。語尾のない与格形のもうひとつの例が í Haukadal (読解 5)。与格語尾 -i のべつの例には firði (読解 1, 5)、Nóregi (読解 1)、himni (読解 4)、fundi と Óláfi〔読解 6〕がある。

6.6—変化表の復習:強変化名詞の男性および中性単数の語尾 (cf. 1.5, 3.2 節)


   男性    中性
主格 -r (cf. 1.2)  —
属格 -s, -ar    -s
与格 -i, —    -i
対格 —      —

6.7—冠詞の男性単数与格・対格形


冠詞の男性単数与格・対格形はそれぞれ inum と inn である:inum óœðra bekk, konunginn。-i に終わる与格形にくっつくとき、与格の冠詞は最初の i- を失う:例として firðinum (cf. 中性与格における同様の単純化について 3.3.4)。

注意として、冠詞の対格形は主格形と同一であるが、強変化男性名詞の定形の主格と対格は同一ではない。なぜなら主格形は冠詞のまえに語尾 -r があるからである:konungrinn (主格)、konunginn (対格)。

6.8—変化表の復習:冠詞の男性・中性形 (単数すべて) (cf. 2.1, 3.3 節)


   男性   中性
主格 inn   it
属格 ins   ins
与格 inum  inu
対格 inn   it

6.9—現在 3 人称単数語尾


大部分の動詞の現在 3 人称単数は -r に終わる。

1—強変化動詞と母音転換のある弱変化動詞 (cf. 3.7.2, 3.7.3) の場合、この語尾は動詞幹にじかに付加される:biðr と getr (読解 5) (過去 3 単は bað, gat)、spyrr (過去 3 単 spurði)。

2—規則的な弱変化動詞 (cf. 3.7.1) の場合、母音の語幹接尾辞が語尾 -r に先立つ。歯音接尾辞をじかに語幹につけて過去形を作る弱変化動詞の場合、この母音の語幹接尾辞は -i- である (例:読解 4 の lýsir は不定詞 lýsa, 過去 3 単 lýsti)。過去形を作るとき語幹と歯音接尾辞のあいだに母音のつなぎ -a- を用いる弱変化動詞の場合、現在の母音語幹接尾辞も -a- である (例:現在 3 単 kallar, 過去 3 単 kallaði)。

3—動詞 segja (現在 3 単 segir, 過去 3 単 sagði) は不規則で、現在では母音語幹接尾辞〔-i-〕を用いるうえに、過去を作るときには母音の変化と歯音接尾辞の付加もある。

6.10—変化表の復習:弱変化・強変化動詞の (現在・過去) 3 人称語尾 (cf. 3.8, 4.8 節)


      現在       過去
   強   弱    強    弱
単数 -r  (i/a/—)-r  —  (t/d/ð)-i
複数 -a  -a     -u  (t/d/ð)-u

6.11—接続法 3 人称単数


接続法の 3 人称単数形は、現在も過去も、すべての動詞について語尾 -i である (現在 3 単:fari, siti、過去 3 単:væri)。読解 6 において、fari と siti は勧奨の接続法、væri は間接話法の接続法である。

6.12—同格名詞


アイスランド語では人称代名詞はしばしば後続する名詞と同格に置かれる。たとえば þeir Þórólfr ok Bjǫrn (読解 3)、þeira Svía (複数代名詞 þeir の属格形も -a で終わっていることに注意:cf. 4.6 節)。

これらの事例において同格関係は完全なものである、すなわちこの代名詞は述べられている後続の名詞だけと同格関係にある。ある場合には同格は部分的である、たとえば þeir Þórólfr と言うと「ソーロールヴと彼の仲間たち」を意味することになる。文脈が違えば þeir Þórólfr ok Bjǫrn も部分的になりうる (「ソーロールヴとビョルンと彼らの仲間たち」)。

練習問題


A. 必要ならば語尾を埋めなさい:

1. Bera in__ auðg__ hét kon__. Hon var móðir Ásgerð__ in___ væn___ ok Harald__ in__ hárfagr__.

2. Gísl__ bað__ Helg__ in___ auðg___ ok fekk h____ at eig__.

3. I__ sœnsk__ þing var um vár__.

4. Fegrð__ Helg__ in___ auðg___ var mikil__. Hon var góð___ kon__ ok gǫfug___ ætt___.

5. Auð___, kon__ Gísl__ in___ vitr___, var væn___ kon__ ok stórráð__.

6. Þeir Gunnlaugr ok Hrafn stóð__ upp af bekk____ (定形) ok geng__ fyrir konungsson___.

7. Þeir Eirík__ náð__ fund__ Óláf__ konung__.

8. Konung___ bjó í firð____ (定形).

9. Þorstein__ in__ stór__ stóð__ á skip___ (定形) ok kvadd__ konung___.

B. 適当な名詞と形容詞を入れなさい (注意:fagr は使わないように):

1. ____a in ______a hét dóttir ____a ins ______a ok ______u innar ______u.

2. ____i inn ______i hét faðir ____u innar ______u ok ______a ins ______a.

3. 弱変化名詞の名前すべてに代えて強変化名詞の名前を用いて 1 と 2 をやりなおしなさい。

〔解答〕


A. 1. Bera in auðga hét kona. Hon var móðir Ásgerðar innar vænu ok Haralds ins hárfagra.

2. Gísli bað Helgu innar auðgu ok fekk hana at eiga.

3. It sœnska þing var um várit.

4. Fegrð Helgu innar auðgu var mikil. Hon var góð kona ok gǫfugrar ættar.〔前半の文だけなら fegrð Helga ins auðga という別解も考えられるが、後半で hon「彼女」と言われているので Helgi ではなく Helga と確定する。〕

5. Auðr, kona Gísla ins vitrs, var væn kona ok stórráð.

6. Þeir Gunnlaugr ok Hrafn stóðu upp af bekkinum ok gengu fyrir konungssoninn.

7. Þeir Eiríkr náðu fundi Óláfs konungs.

8. Konungr(inn) bjó í firðinum.〔firðinum には定形という指示があるが、konungr は指定されていないのでどちらでもよいと思う。定形 konungrinn なら「王はフィヨルドに住んでいた」、不定形 konungr なら「フィヨルドにはある王が住んでいた」と訳せる。〕

9. Þorsteinn inn stóri stóð á skipit ok kvaddi konunginn.

B. 1. Bera in stórráða hét dóttir Gísla ins góða ok Helgu innar auðgu.

2. Helgi inn vitri hét faðir Beru innar vænu ok Inga ins mikla.

3. 1. Þórdís in hvíta hét dóttir Þorsteins ins ríka ok Ásgergar innar ágætu.

    2. Eiríkr inn gǫfgi hét faðir Auðar innar ungu ok Egils ins stóra.

語彙の復習


名詞 男性 bekkr「ベンチ、席」、fundr「会合」、herra「主、主人」(注意:主格が -a に終わる)、Svíar「スウェーデン人 (複数)」、manna「maðr の複数属格」

   女性 Svíþjóð「スヴィーショーズ (=スウェーデン)」

   中性 Ísland「アイスランド」、vár「春」、þing「集会」

形容詞 íslenzkr「アイスランドの」、sœnskr「スウェーデンの」、sjálfr「自身」

代名詞 hvat「何」、hverr「誰」

前置詞 fyrir「〜のまえに」、hjá「〜とともに」、með「〜と・で」、nær「〜に近い」、um「〜のあいだ」

動詞 fara「行く」、ná「届く」、sitja「座る」、spyrja「尋ねる」、vera「〜である」、hann kom「彼は来た」(不定詞 koma)、hann kvaddi「彼は挨拶した」(不定詞 kveðja) (-ðð- > -dd- に注意)、hann tók「彼は得た、受けとった」(不定詞 taka)

句 þenna tíma「その時期・時代」
  hann kvazk vera「彼は自分が〜だと言った」
  um várit「春に」

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire